Speech of the Chief Scientist for Research and Innovation of the Republic of Cyprus, Dr. Nikolas Mastroyiannopoulos at the “R&D and Innovation in Healthcare” Conference | 2 February 2021

Έντιμε κύριε Υφυπουργέ Έρευνας & Τεχνολογίας,

Αξιότιμε Αντιπρόεδρε του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας,

Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,

Αγαπητοί συμμετέχοντες,

Κυρίες και Κύριοι,

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που βρίσκομαι σήμερα μαζί σας και σας καλωσορίζω και εγώ με τη σειρά μου στο συνέδριο “R&D and Innovation in Healthcare”.

Ένα συνέδριο που φέρνει κοντά εξέχουσες προσωπικότητες του διεθνούς ακαδημαϊκού, ερευνητικού και επιχειρηματικού χώρου, της ελληνικής πολιτικής σκηνής καθώς επίσης κρατικών και ευρωπαϊκών φορέων σε μία προσπάθεια να σκιαγραφήσει την επόμενη μέρα στον κλάδο της Υγείας και να αναδείξει τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν η έρευνα, η τεχνολογική ανάπτυξη και η καινοτομία.

Επιτρέψτε μου λοιπόν να συγχαρώ τους εμπνευστές αυτής της εκδήλωσης για την άψογη διοργάνωση καθώς και όλους τους συμμετέχοντες που μέσα από το αξιέπαινο έργο τους ενισχύουν ακόμη περισσότερο έναν τομέα, άρρηκτα συνδεδεμένο με την ποιότητα και προστασία της ζωής μας.

Βαδίζοντας πλέον προς μία νέα εποχή, κάτω από ιδιότυπες συνθήκες όπως έχουν διαμορφωθεί λόγω της συνεχιζόμενης πανδημίας, άπαντες σήμερα καλούμαστε να προσαρμοστούμε, αναζητώντας λύσεις προς αντιμετώπιση των προκλήσεων.

Οι δυσκολίες και οι αντιξοότητες, είναι δεδομένες. Διαθέτουμε όμως δύο πανίσχυρα και αλληλένδετα όπλα στη φαρέτρα μας. Την Έρευνα και την Καινοτομία, που μαζί αποτελούν μοχλό ώθησης και βιώσιμης ανάπτυξης, διέποντας οριζόντια όλους τους τομείς της οικονομίας και με τον κλάδο της υγείας να αποτελεί, άλλωστε, την αιχμή του δόρατος.

Αναμφίβολα, η συμβολή της Έρευνας και Καινοτομίας στον τομέα της Υγείας υπήρξε διαχρονικά πολυδιάστατη και πολύτιμη. Η εφαρμογή της συμβάλλει, μεταξύ άλλων, στην κατανόηση διάφορων ασθενειών, ενώ μετουσιώνει τη γνώση σε καινοτόμα φάρμακα και υπηρεσίες καθώς και σε προηγμένες διαγνωστικές και θεραπευτικές μεθόδους.

Πιο πρόσφατο και σπουδαίο επίτευγμα της επιστημονικής κοινότητας είναι φυσικά η ανάπτυξη εμβολίων για καταπολέμηση του ιού SARS CoV-2 αλλά και η δημιουργία καινοτόμων διαγνωστικών μεθόδων ανίχνευσής του. Εφόδια που ενισχύουν το οπλοστάσιο της ανθρωπότητας στη μάχη που διεξάγει για καταπολέμηση της πανδημίας.

Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,

Λαμβάνοντας υπόψη μας όσα έχουν προαναφερθεί και δεδομένου ότι ζούμε σε έναν κόσμο όπου όλα αλλάζουν και εξελίσσονται με ταχύτατους ρυθμούς, η επένδυση στο τρίπτυχο: έρευνα, καινοτομία και τεχνολογία, κρίνεται ίσως πιο επιβεβλημένη από ποτέ.

Ως εκ τούτου, η Κυπριακή Πολιτεία, αφουγκραζόμενη τις προκλήσεις και απαιτήσεις της εποχής, έθεσε υψηλούς στόχους και υλοποιώντας μία σειρά δραστικών μεταρρυθμίσεων διαφοροποίησε ριζικά το περιβάλλον, διανοίγοντας νέες μεγάλες προοπτικές.

Συγκεκριμένα, τον Μάρτιο του 2020, λίγο προτού η πανδημία κάνει την εμφάνισή της στην Κύπρο, ιδρύθηκε το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, το οποίο μέσα σε αυτούς τους μήνες λειτουργίας βρέθηκε αντιμέτωπο με πολλαπλές προκλήσεις, καταφέρνοντας να δώσει σημαντικά δείγματα γραφής. Προηγήθηκε το 2018, η υιοθέτηση ενός νέου Εθνικού Συστήματος Διακυβέρνησης Έρευνας και Καινοτομίας, που οδήγησε στη σύσταση νέων θεσμών και σωμάτων όπως το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Καινοτομίας και ο θεσμός του Επικεφαλής Επιστήμονα. Ενός θεσμού που επιτελεί συντονιστικό και εποπτικό ρόλο ως προς τη διαμόρφωση πολιτικής και τη λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Διακυβέρνησης Ε&Κ και τον οποίο έχω την τιμή να υπηρετώ.

Παράλληλα, ενισχύθηκε ο ρόλος του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας που αποτελεί πλέον τον εκτελεστικό βραχίονα του Εθνικού Συστήματος Διακυβέρνησης και έχει ως βασική αποστολή του την διαμόρφωση των συνθηκών εκείνων που θα επιτρέψουν στην έρευνα, την τεχνολογία και την καινοτομία να ανθίσουν στην Κύπρο.

Επιπρόσθετα, υιοθετήθηκε ένα νέο εθνικό πλαίσιο στρατηγικής για Έρευνα και Καινοτομία με όραμα να καταστεί η Κύπρος μια δυναμική και ανταγωνιστική οικονομία βασισμένη στην έρευνα, την επιστημονική αριστεία, την καινοτομία, την τεχνολογική ανάπτυξη και την επιχειρηματικότητα, αποτελώντας περιφερειακό κέντρο σ’ αυτούς τους τομείς.

Η κατεύθυνση πλέον είναι ξεκάθαρη: Να διαμορφωθεί ένα νέο οικονομικό μοντέλο για τη χώρα. Ένα μοντέλο που θα μετουσιώνει την Έρευνα και Καινοτομία σε θεμέλιο λίθο ανάπτυξης, θα συμβάλει στη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της κυπριακής οικονομίας, θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής των πολιτών, θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και νέες επενδυτικές ευκαιρίες και ταυτόχρονα θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της χώρας στο διεθνές σκηνικό.

Παρόλο που η Κύπρος είναι μία μικρή πληθυσμιακά χώρα, διαθέτει μία υψηλού επιπέδου ερευνητική και καινοτόμο επιχειρηματική κοινότητα, η οποία συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή της γνώσης σε νέα φαρμακευτικά προϊόντα και υπηρεσίες. Είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι για τα υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα που λειτουργούν σήμερα στην Κύπρο και τα οποία διεξάγουν βασική και εφαρμοσμένη έρευνα αιχμής στον κλάδο της υγείας, επενδύοντας επίσης, στο τρίπτυχο της ιατρικής εκπαίδευσης, έρευνας και τεχνολογίας με στόχο την παραγωγή καινοτόμων ερευνητικών αποτελεσμάτων.

Η δυναμική που αναπτύσσεται αντικατοπτρίζεται, εξάλλου, και μέσα από τα τελευταία αποτελέσματα διεθνών δεικτών, τα οποία καταγράφουν την μεγάλη πρόοδο που σημειώνεται.

Ενδεικτικά να αναφέρω ότι η Κύπρος βρίσκεται μόλις 3% μακριά από την κατηγορία των Strong Innovators στο European Innovation Scoreboard.

Αξιοσημείωτη είναι και η επίδοση της χώρας στον ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020», και ειδικότερα στον κλάδο της υγείας, στο πλαίσιο του οποίου κυπριακοί φορείς κατάφεραν να αντλήσουν χρηματοδότηση πέραν των €12 εκατομμυρίων. Η Κύπρος κατατάσσεται πρώτη εντός της ΕΕ σε ό,τι αφορά την κατά κεφαλή απορρόφηση κονδυλίων από το Πρόγραμμα χρηματοδότησης «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020».

Άξιο αναφοράς επίσης, είναι  η επιτυχία της Κύπρου και η συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των 6 Κέντρων Αριστείας τα οποία λειτουργούν σήμερα στη χώρα.

Όσον αφορά στα Χρηματοδοτικά Προγράμματα Καινοτομίας του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (RESTART 2016-2020), η συνολική χρηματοδότηση ανήλθε σε € 20,7 εκ, ενισχύοντας 60 νεοφυείς και 25 υφιστάμενες επιχειρήσεις και δημιουργώντας 188 νέες θέσεις εργασίας.  Είναι αξιοσημείωτο επίσης ότι, μέσω των Χρηματοδοτικών Προγραμμάτων του Ιδρύματος για την περίοδο 2016-2020 δημιουργήθηκαν συνολικά 550 θέσεις εργασίας, γεγονός το οποίο αποδεικνύει τη συμβολή του Ιδρύματος στην υλοποίηση των στόχων της Πολιτείας.

Όλα αυτά αποτελούν μόνο μερικά παραδείγματα που μας επιτρέπουν να αντικρίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία και που χαράζουν τον δρόμο μας για την επόμενη μέρα. Ωστόσο, δεν εφησυχάζουμε. Ασφαλώς και υπάρχουν ακόμη σημεία που χρήζουν βελτίωσης, όπως η καλλιέργεια κουλτούρας έρευνας και καινοτομίας, η στήριξη των νέων ερευνητών, η διασύνδεση της έρευνας με τη βιομηχανία, η πρόσβαση σε ιδιωτική χρηματοδότηση και δη σε κεφάλαια υψηλού ρίσκου καθώς και η διεθνοποίηση του εγχώριου οικοσυστήματος.

«Κλειδί» για την εμπορική αξιοποίηση του έργου που παράγεται και τη διαμόρφωση μίας πιο ανταγωνιστικής οικονομίας, αποτελεί άλλωστε η επίτευξη των κατάλληλων συνεργιών μεταξύ του επιχειρηματικού και ακαδημαϊκού κόσμου της χώρας καθώς και η δημιουργία ενός σύγχρονου οικοσυστήματος. Ενός οικοσυστήματος εξωστρεφούς και αποδοτικού, το οποίο λαμβάνοντας τα κατάλληλα εφόδια θα μπορέσει να εξελιχθεί και να αποφέρει πολλαπλά κοινωνικοοικονομικά οφέλη.

Ως εκ τούτου, έχουν ληφθεί νέες πρωτοβουλίες που αφορούν σε συμπράξεις του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα στον χώρο της έρευνας. Πέραν από την υπογραφή Μνημονίων Συνεργασίας με οργανωμένα σύνολα επιχειρήσεων και εθνικές αρχές που προωθούν την επιχειρηματική ανάπτυξη της χώρας, αυτή την περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη και ο σχεδιασμός των νέων χρηματοδοτικών προγραμμάτων του ΙδΕΚ για την περίοδο 2021-2027. Η προσπάθεια επικεντρώνεται στην ενίσχυση και εντατικοποίηση της συνεργασίας του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, μέσα από πιο στοχευμένα προγράμματα και ειδικές ρυθμίσεις οι οποίες θα προωθούν την αποτελεσματική συνεργασία του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την ανάπτυξη καινοτομίας.

Εξίσου σημαντική επίσης είναι και η ενίσχυση των δεσμών μας με κράτη που έχουν προηγμένο οικοσύστημα, όπως για παράδειγμα το Ισραήλ και η Ελλάδα, ενθαρρύνοντας τη διενέργεια κοινών έργων και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας. Οι διαχρονικές σχέσεις και οι στενοί δεσμοί Κύπρου και Ελλάδας σε πυλώνες καίριας σημασίας, όπως η υγεία, η έρευνα και η καινοτομία, στηρίζονται άλλωστε, πάνω σε γερά θεμέλια και διανοίγουν νέες προοπτικές που προσφέρουν αμοιβαία οφέλη.

Η υπογραφή της τριμερούς συνεργασίας μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ καθώς και οι διμερείς επαφές που πραγματοποιούνται, αποτελούν τρανό παράδειγμα της κοινής βούλησης που υπάρχει. Πρωτοβουλίες που ενισχύουν την επιστημονική και επιχειρηματική δραστηριότητα και προδιαγράφουν ένα λαμπρό μέλλον.

Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,

Καταλήγοντας θα ήθελα ξανά να συγχαρώ τους συντελεστές της σημερινής εκδήλωσης καθώς και όλους τους συμμετέχοντες για το εξαίρετο έργο που παράγουν.

Είμαι βέβαιος πως οι συζητήσεις που ακολουθούν θα αποδειχθούν ιδιαίτερα σημαντικές και καρποφόρες, βάζοντας ακόμη ένα λιθαράκι στην κοινή μας προσπάθεια για ένα καλύτερο αύριο. Η καινοτομία δεν γεννιέται μόνο από ένα όνειρο, γεννιέται από τον αγώνα και το πάθος μας να κάνουμε τα πράγματα καλύτερα

Σας ευχαριστώ.